Problemy ze skupieniem uwagi, ciągła potrzeba ruchu, nadmierna impulsywność – to tylko przykłady trudności, z którymi borykają się osoby z ADHD. Nic więc dziwnego w tym, że dla dzieci, u których zdiagnozowano zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, nauka może być sporym wyzwaniem. Jak uczyć dziecko z ADHD? Jak mu pomóc podczas jego codziennych szkolnych aktywności? Odpowiadamy.
Spis treści:
- Czym objawia się ADHD?
- Jak uczyć dziecko z ADHD? Zasady ogólne
- Jak wspomóc dziecko w zakresie zaburzenia koncentracji i uwagi?
- Jak radzić sobie z nadruchliwością i nadmierną impulsywnością dziecka z ADHD?
Czym objawia się ADHD?
Zanim podpowiemy Ci, jak uczyć dziecko z ADHD, chcemy skupić się na najbardziej charakterystycznych objawach tego zaburzenia. Pod pojęciem nadpobudliwości psychoruchowej kryją się trzy grupy objawów: zaburzenia koncentracji uwagi, nadruchliwość oraz nadmierna impulsywność.
Pierwsze z nich, czyli zaburzenia koncentracji uwagi wiążą się z krótkim czasem skupienia się na jednym zadaniu oraz trudnościami w skupieniu się na jednym bodźcu. Dziecko z ADHD, zwłaszcza w szkole, łatwo rozprasza się pod wpływem bodźców zewnętrznych, przez co rzadko kiedy skupia się na poleceniach nauczyciela, ma problem z organizacją pracy i szybko się męczy.
Nadruchliwość to z kolei nadmierna ruchliwość, która nie jest związana z wykonywaniem przez dziecko konkretnego zadania. To powoduje, że uczeń wychodzi z ławki, biega, skacze lub spaceruje po sali. Niekiedy występuje niepokój ruchowy, który objawia się różnego rodzaju ruchami skupionymi głównie wokół własnego ciała. Wówczas dziecko, nawet pozostając w jednym miejscu, macha nogami, drapie się, skubie wargi, obgryza paznokcie itp.
Nadmierna impulsywność sprawia, że dziecko działa pod wpływem impulsu i nie zastanawia się nad konsekwencjami swoich działań. Bardzo szybko przechodzi od pomysłu do realizacji, nie myśląc o słuszności swojego postępowania. Uczeń ma trudności z uczeniem się na podstawie wcześniejszych doświadczeń oraz zasad przekazywanych przez dorosłych.
Jak uczyć dziecko z ADHD? Zasady ogólne
Aby ułatwić proces nauczania dziecka z ADHD, warto poszerzyć swoją wiedzę na temat tego zaburzenia. Należy przede wszystkim pamiętać, że jest to choroba, dlatego określone zachowania ucznia nie wynikają z jego nieposłuszeństwa czy złośliwości – pojawiają się niezależnie od jego woli i nie potrafi ich kontrolować. Warto więc wzmacniać zachowania pożądane i chwalić dziecko nie tylko za dobrze wykonane zadania, lecz także za włożone w nie pracę. Ważne jest, aby za każdym razem (w miarę możliwości) zauważać i doceniać te momenty, w których dziecku udaje się powstrzymać od zachowań niepożądanych.
Bardzo ważny jest kontakt nauczyciela z rodzicami. Tutaj przydatny może być zeszyt korespondencji, w którym umieszczane są istotne informacje, dotyczące np. sprawdzianów lub zadanych prac domowych. Warto jest również z góry ustalić obowiązujące w klasie zasady oraz poinformować uczniów o konsekwencjach ich łamania.
Jak wspomóc dziecko w zakresie zaburzenia koncentracji i uwagi?
Aby pomóc dziecku skupić się w szkole na tym, co jest istotne, należy odpowiednio przygotować przestrzeń do pracy. Liczba rozpraszających bodźców powinna zostać ograniczona – przedmioty, które rozpraszają dziecko, najlepiej umieści z tyłu sali. Miejsce ucznia z nadpobudliwością powinno być blisko nauczyciela i tablicy, jednak z dala od rozpraszających bodźców, np. okna. Warto jest wprowadzić tzw. zasadę pustego biurka – na ławce powinny znajdować się maksymalnie 2-3 rzeczy.
Dobrze, gdy zadania, które uczeń ma do wykonania, zostaną skrócone o 30-40%. Polecenia muszą być jasne, krótkie i konkretne. Po przedstawieniu ich całej klasie warto dodatkowo powtórzyć je uczniowi z ADHD i upewnić się, czy zrozumiał instrukcję. Nauczyciel powinien monitorować pracę ucznia, sprawdzając co kilka minut jak sobie radzi z realizacją zadania. Na zakończenie lekcji należy sprawdzić, czy dziecko skończyło pracę, którą miało wykonać oraz pochwalić jej efekty. Warto upewnić się, czy dziecko ma zapisaną pracę domową oraz, czy wszystko zostało spakowane i zabrane.
Jak radzić sobie z nadruchliwością i nadmierną impulsywnością dziecka z ADHD?
Jak uczyć dziecko z ADHD? Kolejnym kluczowym elementem jest nauczenie malucha, że jego nadruchliwość nie może wpływać na pracę innych. Należy jednak pozwolić dziecku, aby było bardziej ruchliwe od innych, np. poprzez siedzenie w ławce i machanie nogą. Nauczyciel może również nadać cel zwiększonej aktywności dziecka poprzez angażowanie go w różne zadania, np. ścieranie tablicy lub podlewanie kwiatków. Dobrze jest określić reguły i ustalić zasady, np. kiedy i gdzie można wstać, chodzić lub bawić się jakimś przedmiotem.
A jak sobie radzić z nadmierną impulsywnością dziecka? Tutaj przyda się częste przypominanie o obowiązujących zasadach – można to robić w formie słownej, obrazkowej lub dźwiękowej. Warto zwrócić uwagę na sposób formułowania poleceń – powinny dotyczyć tego, co dziecko ma zrobić, a nie tego czego ma nie robić (np. „Usiądź w ławce” zamiast „Nie biegaj po sali”).
Jeżeli chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat opisywanego przez nas zaburzenia, zachęcamy Cię do wzięcia udziału w naszych szkoleniach dla nauczycieli. Oferujemy zarówno kursy online, jak i stacjonarne – liczymy, że wśród naszych licznych propozycji znajdziesz coś, co Cię zainteresuje.
